De hakama is een doorgaans donker gekleurde broekrok die door beoefenaars
van bepaalde oude Japanse krijgskunsten (budo), zoals iaido, kendo
en aikido, wordt gedragen. Dit traditioneel kledingstuk wordt toegewezen
aan de Samoerai klasse. Origineel diende deze wijde
broek om de benen van de Samoerai ruiters te beschermen tijdens
het paardrijden. Nadat de Samoerai van gewapende ruiterij hervormd
werden tot voetsoldaten, stonden zij er op om deze "ruitersbroek"
te blijven dragen om zich als een gemakkelijk te identificeren en
aparte klasse te profileren.
Er bestaan verschillende soorten van hakama. De meest voorkomende,
en ook degene die in de Japanse budo gebruikt wordt, is de joba
hakama (de originele ruitersbroek).
Nog tot op de dag van vandaag wordt dit traditioneel kledingstuk
tijdens formele gelegenheden en ceremonies in Japan gedragen, zowel
door mannen als door vrouwen. Het dragen van de hakama behoort tot
de traditie van de (meeste) scholen van de oude
budo.
Binden van de hakama
Correct gedragen is de hakama rond de middel gebonden, en valt hij tot op enkelhoogte.
Vouwen van de hakama
Correct gedragen is de hakama rond de middel gebonden, en valt hij tot op enkelhoogte.
Symboliek
In de verschillende budo wordt gezegd dat de 7 plooien (hida) van
een hakama (5 voor, 2 achter) voor de 7 deugden van bushido (Weg van de Krijger) staan:
1. | Gi | - De juiste beslissing. | 2. | Yu | - Dapperheid. | 3. | Jin | - Medeleven; welwillendheid.. | 4. | Rei | - De juiste handeling; hoffelijkheid.. | 5. | Makuto | - Oprechtheid; nauwkeurigheid.. | 6. | Meiyo | - Eer.. | 7. | Chugi | - Toewijding; loyaliteit.. |
De hakama dient er dus toe om ons te herinneren aan de ware natuur en eigenschappen van bushido. Het dragen ervan
symboliseert de tradities en kunsten die van generatie op generatie
zijn overgegeven. Tijdens het beoefenen van deze budo streven we
er dus naar om deze deugden hoog te houden.
Hakama: yudansha statussymbool?
In verschillende Japanse krijgskunsten (zoals Aikido en Ju-jutsu)
zijn er verschillende scholen die het dragen van de hakama alleen
toestaan aan yudansha (houders van een Dan graad).
Van origine was deze maatregel echter alleen als tijdelijk principe
ingevoerd, aangezien grondstoffen algemeen schaars waren in het
post-WW II tijdperk. Op deze manier konden de budo beoefenaars hun
- vaak zelfgemaakte - hakama langere tijd vrijwaren van slijtage.
Het was dus zeker niet de bedoeling dat de hakama een symbool zou
worden voor houders van een Dan graad.
Morihei Ueshiba, de ontwikkelaar van Aikido, stond
er op dat iedereen de hakama zou dragen, zelfs
de beginnende studenten. Zonder hakama de dojo betreden was zelfs
onbeleefd, en werd als een totaal gebrek aan fatsoen beschouwd.
Correcte etiquette en attitude voor het beoefenen van budo vereist dus het dragen van een hakama.
Hedendage wordt het strikte beleid van Morihei Ueshiba aangaande
het dragen van een hakama niet meer door alle dojo gevolgd. De betekenis
van de hakama is gedegenereerd van een symbool voor traditionele
deugden naar een statussymbool voor yudansha. Er moet opgelet worden
dat in deze scholen de yudansha hun bescheidenheid niet verliezen.
De hakama mag helemaal niet beschouwd worden als een visueel symbool
van superioriteit (hetzelfde geldt voor het dragen van de zwarte Dan gordels in de modernere budo zoals bijvoorbeeld Judo). Dit zou een negatieve impact hebben op de nagedachtenis
van de meesters, en een belediging voor de echte waarde van bushido.
Bron: Mitsugi Saotome Sensei, "The Principles of Aikido".
|